W poprzednich tekstach na naszym blogu omawialiśmy już:
- jak przebiega proces magazynowania;
- jakie są najbardziej popularne rodzaje regałów magazynowych.
Tym razem, czas na omówienie kolejnego aspektu, bez którego nie mógłby przebiegać bezpiecznie proces składowania ładunków. Wyznaczenie prawidłowej szerokości dróg transportowych jest obowiązkiem właściciela magazynu, który jest odpowiedzialny za zapewnienie odpowiednich warunków pracy i spójnych ciągów komunikacyjnych.
Od czego zależą ciągi komunikacyjne?
- od natężenia ruchu pracowników pieszych i/lub pojazdów magazynowych;
- gabarytu i rodzaju wykorzystywanych urządzeń;
- rozkładu stref magazynowych;
- rodzaju i charakteru pomieszczenia;
- typu transportowanych i składowanych ładunków.
Oczywiście, nie oznacza to, że szerokość dróg transportowych w magazynie może być wytyczana dowolnie, na bazie powyższych składowych. Istnieje bowiem szereg dokumentów i przepisów, które ją regulują.
Jakie przepisy regulują kwestie dróg transportowych?
Z uwagi na dużą odpowiedzialność, jaka ciąży na osobach zapewniających odpowiednie standardy i warunki pracy w magazynach wyznaczono odpowiednie regulacje, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa na drogach transportowych. Kwestia ta została oparta na wielu przepisach, które precyzują i wskazują rozwiązania najbardziej istotnych kwestii dotyczących dróg transportowych. Informacje oraz zapisy na ten temat znaleźć można w:
- Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (z późniejszymi zmianami);
- Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (z późniejszymi zmianami);
- Polskich Normach (głównie dotyczących transportu wewnętrznego oraz projektowania dróg i otworów drzwiowych).
- oraz Prawie o ruchu drogowym z 20 czerwca 1997 roku.
Poniżej zaprezentujemy wybrane, najważniejsze informacje, które zawarte są w powyższych dokumentach, określając kwestie prawne oraz techniczne wyznaczania dróg transportowych w magazynach.
Podstawowe zasady określające drogi transportowe w magazynie
Istnieje kilka bardzo uniwersalnych i ogólnikowo sformułowanych zasad, które są wręcz oczywiste w przypadku planowania czy reorganizacji dróg transportowych w magazynie (zwykle już na etapie projektowania budynków, uwzględnia się specyfikę pracy wraz ze wszystkimi zależnymi, które mogą mieć długofalowy wpływ na komunikację).
Wśród podstawowych wytycznych dotyczących ciągów komunikacyjnych pojawiają się sformułowania, dotyczące tego, że:
- nawierzchnia dróg transportowych, placów manewrowych, postojowych, placów składowych czy przejazdów pożarowych powinna być utwardzona i równa;
- istotne jest dostosowanie rodzaju nawierzchni drogi, tak aby posiadała ona właściwą nośność - odpowiadającą przeciętnej wadze urządzeń z maksymalnym obciążeniem;
- nachylenie dróg transportowych nie powinno przekraczać 8%;
- minimalna szerokość drogi transportowej i dojazdów pożarowych powinny zostać dostosowane do potencjalnej liczby użytkowników;
- na drogach transportowych oraz magazynowych nie powinny występować progi, stopnie, ani uskoki, natomiast jeśli już takowe występują, muszą koniecznie zostać oznaczone zgodnie z Polskimi Normami.
Ponadto, dla transportu wewnątrzzakładowego z wykorzystaniem wózków jezdniowych unoszących zaleca się zatrudnianie jedynie przeszkolonych operatorów, posiadających oficjalne (i co ważne) aktualne uprawnienia zezwalające na obsługę tych urządzeń. W przeciwnym razie, w przypadku kontroli, na przedsiębiorstwo może zostać nałożona kara.
Jak wyznaczyć szerokość dróg transportowych?
Przede wszystkim, najważniejsze podczas wytyczania szerokości dróg jest określenie czy będą to ciągi komunikacyjne jednokierunkowe czy dwukierunkowe oraz kim będą uczestnicy ruchu (czy będzie o ruch pieszy, mechanicznych środków transportu czy łączony).
Do wyznaczenia dokładnych szerokości dróg transportowych (oznaczanych poniżej literą "b") konieczna jest również znajomość szerokości pojazdu wraz z załadowanym ładunkiem - "a" (jest to łatwo policzyć o ile są to palety, jeśli ładunki mają większy gabaryt, należy znać ich maksymalną szerokość).
W przypadku dróg transportowych dla ruchu pieszego, szerokość wyznacza się obliczając:
b = a (rozumiana jako szerokość niesionego przez pracownika ładunku) + 30 cm dla ruchu jednokierunkowego;
b = 2a + 60cm dla ruchu dwukierunkowego.
Dla transportu urządzeń mechanicznych (takich jak np. wózki widłowe elektryczne czy wózki widłowe wysokiego składowania) szerokość oblicza się jako:
b = a +60cm dla ruchu jednokierunkowego;
b = 2a + 90cm dla ruchu dwukierunkowego.
Dla transportu magazynowego łączącego w sobie ruch pieszy i pojazdów mechanicznych będzie to:
b = a + 90cm dla ruchu jednokierunkowego pieszych i urządzeń bezsilnikowych (wózków transportowych i paleciaków ręcznych);
b = a + 100cm dla ruchu jednokierunkowego pieszych oraz środków transportowych napędzanych silnikiem;
b = 2a + 180cm dla ruchu dwukierunkowego pieszych i urządzeń bezsilnikowych;
b = 2a + 200cm dla ruchu dwukierunkowego pieszych oraz środków transportowych napędzanych silnikiem.
Jak widać, dla każdego z powyższych przypadków, szerokość drogi transportowej jest dokładnie sprecyzowana przepisami prawa oraz Polskimi Normami, co pozwala nie tylko na zachowanie bezpieczeństwa, ale także komfortu płynnego, bezkolizyjnego przemieszczania się.
Drogi transportowe - podsumowanie
Prawidłowo wyznaczone drogi w magazynie są bardzo istotne i niezbędne do zachowania bezpieczeństwa oraz swobodnego przepływu urządzeń transportowych (w tym wózków widłowych) oraz przewożonych przez nie ładunków.
Drogi transportowe powinny być dostosowane do liczby potencjalnych użytkowników, specyfiki oraz gabarytów składowanych towarów oraz wielkości urządzeń, które poruszają się po terenie zakładu pracy.