Będąc właścicielem wózków widłowych konieczna jest znajomość definicji resursu a także związanych z nim obowiązków, jakie ciążą na posiadaczach urządzeń transportu bliskiego. W niniejszym artykule prezentujemy najważniejsze informacje dotyczące resursu wózków widłowych.
Z tekstu dowiecie się między innymi:
- czym jest resurs wózka widłowego,
- kiedy zostały wprowadzone oficjalne przepisy związane z resursem,
- jakie urządzenia wymagają oceny i identyfikacji stanu technicznego,
- co jest niezbędne do obliczenia resursu,
- a także co dzieje się w przypadku, gdy maszyna osiąga resurs.
Ten zbiór przydatnych informacji może posłużyć z powodzeniem za rzetelne źródło wiedzy zarówno dla osób przygotowujących się do egzaminu na wózki widłowe, jak i dla przedsiębiorców, którzy dopiero planują nabyć urządzenia transportu bliskiego.
Resurs - definicja
Zgodnie z najprostszą definicją Słownika PWN resurs to "ustalony okres pracy sprzętu, w którym zagwarantowane jest bezpieczeństwo i sprawność eksploatacji". I dokładnie w ten sam sposób można opisać resurs wózka widłowego.
Oznacza to, iż resursem można nazywać prognozowany (na podstawie wielu wyliczeń oraz czynników składowych) okres zdolności użytkowej urządzenia transportu bliskiego do wydajnej oraz bezpiecznej pracy.
Konieczność wyliczania resursu dla wózków widłowych ma na celu ujednolicenie warunków technicznych dozoru technicznego, zobowiązanie właścicieli maszyn do niezbędnych napraw i modernizacji urządzeń, a także zapewnienie bezpieczeństwa zarówno ładunkom, jak i obsługującym je pracownikom.
Przepisy dotyczące resursu
Przepisy dotyczące resursu wózków widłowych weszły w życie stosunkowo dość niedawno - bo w 2019 roku. Wszystkie zapisy w sprawie procesu wyliczania resursu oraz wytycznych z nim związanych znalazły się w rozporządzeniu Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30. października 2018 roku w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego.
Zgodnie z tym rozporządzeniem, obowiązek wykonywania resursu ciąży na osobie eksploatującej urządzenie (czyli na właścicielu wózka widłowego). Resurs stanowi jeden z niezbędnych dokumentów, obok obowiązkowych: dziennika konserwacji i księgi rewizyjnej maszyny, który musi posiadać każdy wózek widłowy, a ich brak może zostać ukarany karą finansową.
Dla jakich urządzeń wylicza się resurs?
Nie jesteś pewien czy urządzenie, którym dysponujesz musi posiadać resurs? Zobacz, które maszyny obejmuje to rozporządzenie:
- dźwigi i dźwigniki do transportowania osób oraz ładunków,
- przenośniki kabinowe i krzesełkowe,
- podesty ruchome, warsztatowe oraz załadowcze.
Do tych kategorii zalicza się również:
- wózki widłowe elektryczne
- wózki widłowe spalinowe
- wózki wysokiego składowania
- terenowe wózki widłowe
a także różnego typu platformy robocze z napędem mechanicznym.
Jak oblicza się resurs?
Obliczanie resursu leży w gestii właściciela wózka, jednak oczywiście nie musi on dokonywać tych obliczeń samodzielnie - może powierzyć to serwisowi wózków widłowych lub pracownikowi, który posiada odpowiednie uprawnienia oraz umiejętność oceny stanu technicznego na podstawie aktualnego stanu wiedzy oraz oględzin sprzętu.
Jakie informacje bierze się pod uwagę podczas obliczania resursu wózka widłowego?
- ilość przepracowanych cykli pracy,
- ocenę stanu technicznego urządzenia,
- informację o okresie eksploatacji z uwzględnieniem rzeczywistych warunków użytkowania,
- dokumentację i parametry urządzenia.
Są to główne parametry wykorzystywane do sporządzenia resursu wózka, choć oczywiście im więcej danych - tym bardziej dokładnie i wiarygodne może być wyliczenie.
Co zrobić, gdy kończy się resurs UTB?
W przypadku przekroczenia resursu UTB konieczne jest wyłączenie urządzenie z eksploatacji oraz wykonanie przeglądu specjalnego. Na podstawie przeglądu specjalnego urządzenie może otrzymać decyzję o przedłużeniu resursu (w przypadku dobrego stanu technicznego i niewielkiego zużycia) lub zalecenie wykonania remontu czy też wymiany części, jeśli tego wymaga stan techniczny urządzenia.
Zazwyczaj Urząd Dozoru Technicznego przyjmuje iż, maszyna osiąga resurs po około 10 latach użytkowania lub po wypracowaniu pomiędzy 7 a 10 tysięcy motogodzin. Nie są to jednak założenia jednoznaczne, gdyż resurs obliczany jest indywidualnie dla pojedynczych urządzeń.
Eksploatacja maszyny, która nie została dopuszczona do użytku i nie posiada resursu jest zgodnie z polskim prawem nielegalne i może zostać ukarane karą finansową.
Jak wygląda przegląd specjalny?
Przegląd specjalny obejmuje swoim zakresem bardzo dużo elementów wózka widłowego, tak aby jak najlepiej ocenić sprawność użytkowania pojazdu. Po założonym okresie eksploatacji należy wykonać go w serwisie wózków widłowych, a następnie zastosować się do wskazanych w dokumencie zaleceń.
Na przegląd specjalny należy zgłosić się z książką konserwacji oraz książką obsługi urządzenia, a także dokumentacją i raportem z poprzedniego badania (o ile miało ono miejsce). W trakcie przeglądu zostaną wykonane między innymi:
- pomiar geometrii,
- sprawdzenie funkcjonowania wszystkich mechanizmów urządzenia, a także najważniejszych jego elementów,
- kontrola stanu przekładni wraz z oceną występujących luzów,
- kontrola cięgien oraz ich mocowania,
- w zależności od rodzaju napędu - ocena stanu zamontowanej instalacji,
- próby ruchowe z i bez obciążenia.
W przypadku pozytywnego zakończenia przeglądu, następuje ponowne określenie resursu i urządzenie może zostać oddane do dalszej eksploatacji. Jeżeli natomiast na podstawie liczby cykli pracy oraz biorąc pod uwagę obecny stan techniczny zalecono wymianę lub naprawę którejś części, konieczne będzie jej przeprowadzenie oraz niezbędne działania serwisowe. Dopiero po ich wykonaniu pojazd przechodzi ponowny przegląd i zostaje określony przewidywany czas eksploatacji urządzenia - czyli resurs UTB.
Podsumowanie
W powyższym artykule odpowiedzieliśmy na pytanie czym jest resurs wózka widłowego oraz przedstawiliśmy składowe, na podstawie których jest wyliczany. Dokumentacja resurs jest ważna nie tylko ze względu na bezpieczeństwo podczas kompletacji zamówień i prac transportowych, warto sięgnąć po nią także w przypadku zakupu używanych wózków widłowych, by poznać ich stan techniczny oraz przewidywany okres zdolności użytkowej.